هنر و اصل تفاوت

هنر و اصل تفاوت

برای ادبیات وهنرچه وظیفه ای متصور است ؟ آیا می توان برای تخیل شرایط  ویژه ای قائل شد ؟ جواب قطعا منفی است . اما وقتی این تخیل قراراست به هنرتبدیل شود البته که درعین بی آدابی ، آدابی دارد که همان لذت ، مقبولی مخاطب ، زیبائی وظرافت هنری است . هرانسانی که دراین نشئه ی حیات پا به هستی می گذارد تا به قول شاملو" پلاس برچیند " صاحب تخیل است . این تخیل دراندکی تبدیل به شیء هنری یا اثرهنری میشود ودراختیاردیگران قرارمی گیرد . هراثردرزمان آفرینش وتالیف اگردراختیارعموم قرارگیرد لاجرم مورد بازدید، مشاهده ، مطالعه وقضاوت نیزخواهد گرفت . این قضاوت خود سرفصلی مهم به نام نقد زیباشناختی هنری پدیدآورد که رشته و کرسی دانشگاهی را به خود اختصاص داد . امروز نه تنها مورد نکوهش وتشکیک نیست بلکه فراترازآن خواننده گان وبینده گاه آثارهنری،خود دارای رای ونقد ونظرگاه منحصربه فرد میشوند که برای صاحب اثرراه گشاست .  ازاین حوزه ی نقد ، نظرگاه های مختلف وگاها متضاد پدیدآمد اما این دیدگاه ها ونظرگاه ها بعضا اصلاح ولحظاتی نیزبه نکات مشرکی دست یافتند که برای خوانندگان متعارف وحرفه ای وفرهیخته دستاورد بزرگی محسوب می شود . نقد نظری درسیرتکاملی خویش با مباحث زیادی لاینحل ازقبیل فرم ومحتوا ، لفظ ومعنا ، بی معنائی وهزارمعنائی ، معنا گریزی ومعنا ستیزی، معناگرائی، آشنازدائی ، فرم گرائی ، پایان بازوحذف جهان دوآلیسم ...  روبه رو و راه زیادی نیزپیموده است.هرکدام نیزهواداران ومشتاقان خواص خود را دارد ودارای اعتبارهنری والزاما باید به رسمیت شناخت بدون آنکه ازدیدگاه خود کاست . اما چیزی که امروزمورد وفاق همه ی اهالی هنراست آن است که وظیفه ادبیات وهنررسیدن به تفاهم درتفاوت ها است نه تفاهم دریکسان نگری ها . ذوق  وسلایق وطبیعت افراد متفاوت است . طبعا این ذوق نباید سرکوب یا پنهان بماند . مثلا اگرکسی لذت ازموسیقی بی کلام می بیند ویاغزل را برشعرسیپد وآزاد ترجیع می دهد نباید متهم به عقب مانده گی شود . سینمای قصه گومخاطب خواص خود را دارد . همانطورسینمای غیرقصه گو. همانگونه سینمای مستند . تفاوت تئاترشکسپیربا برشت زیاد است اما هرکدام خواهان و مخاطب خود را دارد . بکت واوژن یونسکو با آتورمیلر وهارولد پینتر . یا الیوت با پابلونرودا . جهان جویس با جهان فاکنر . یا هدایت با علوی یا چوبک با احمد محمود یا گلستان با گلشیری . ساعدی با رادی درتئاتر . اخوان با شاملو . رویائی با آتشی . سینمای کیمیائی با بیضائی ...