نگاه امروز

 جهان داستان و نظام بازنمایی متن   فرم وتخیل ،جهان بینی وهستی نگری متن ومولف است به جان وجهان . فرم هم افشاگروهم عریان کننده وهم سازنده ی جهان داستان است . فرم وشگردهای داستانی اگردرنهایت به معنا ختم نشود درحقیقت فرمی ست مصنوعی ومهندسی شده که،توان فرجام معنائی را ندارد . به عبارت دیگر، اگرفرم بارمعنائی نداشته باشد والزاما به معنای متن،هستی ندهد دیگرفرم نیست . پس،هیچ متن ِصاحب ِفرم ،بی معنا نیست،اگرفرم ، فرم باشد بایدهم سازنده ی معنا وهم عریان کننده جهان بینی متن باشد . انسان جهان را فرمی میبیند . یعنی تمام جنبشهای فکری و اندیش ورز ِبشری، درنهایت فرمی بوده اند . این فرم میتواند یک مرکزی یا چند کانونی پیش فرض گرفت . فرم یک کانونی الزاما سهم کمتری ازهستی متن را پوشش میدهد. برعکس نظام چند فرمی تمام اشیاء،پدیده های چند بعدی،چند وجهی،ضمن شکستن سکوت ،همه را بسوی کانون واحد سوق میدهد. فرم واقعی به اشیاء بی جان وساکت امکان حضور ونقش میدهد.  به زبان دیگر،فرم طبیعی هم ترازبا متن وتخیل به همه ی ظرفیت های پیرامون خود واکنش نشان میدهد تا روایت ها وخرده روایت ها به کانون اصلی هدایت ودرنهایت معنا ی واحد یا چند معنائی را سامان دهد .درفرم چند کانونی،الزاما ،به علت کولاژگونگی متن،معنای واحد حادث نمیشود مگرمولف با دخالت آگاهانه،درفرم و"کانون غالب" آشنائی زدائی کند که دراین صورت پاسخ گوی متن اوست واگرنتواند این اقدام را باورپذیرکند انتظاراینکه با اقبال خواننده ومنتقد روبروشود ،انتظاربی هوده ای است .آیا فرم،معنا را به عنصرثانوی تبدیل میکند؟ به هیچ وجه. برعکس توجه به فرم وانتظارازفرم درساختن معنا ، درحقیقت نفی انفصال وتعطیل معنا ازمتن نیزهست که ، درواقع این جاست که کارهنری اتفاق می , ...ادامه مطلب

عناصرسازنده ی"جهان داستان"زبان، فرم و زاویه ی دید در"جهان داستان" مانند هارمونی " آکاردها " درنواختن همزمان چندین نت است. درمتون کلاسیک وادبیات بومی با خواستگاه چپ سنتی ، این هماهنگی(هارمونی) ساده ، رو وعیان وهندسی شده ، تک قرائتی وزمان خطی است .اما در ادبیات مدرن وپسا مدرن ممکن است چند پاره گی، متکثروچند معنائی ، عدم قرینه سازی، فاقد سلسله مراتب ، کولاژگونه, ...ادامه مطلب

معنا گریزی درشعرو داستانمعنا گریزی به بهانه ی طرد معنای یگانه یا پیام ویژه درشعر و داستان ، تازگی ندارد . از زمان شروع نوعی ادبیات پوچی وهیچی بعد ازجنگ دوم جهانی و رواج فرم گرائی محض ، این نوع از ادبیات وجود داشته اما جریان غالب ومسلط نبوده است . این مهم ، محصول شکست کارکرد اجتماعی ادبیات متعهد و آرمانگرایانه ، با خاصگاه ملی ، بویژه چپ سنتی است . به عبارت دیگراین اندیشه امتداد همان تک قرائتی وقطعیت محض ازمتن وحاصل تفکرصفرویک است . اینکه معنا گریزی با ضد مفهوم گرائی از یک نسخ هستند جای بحث وبا اندکی زاویه ، محل تردید است اما ظاهرا همه جا به صورت معنای یکسان به کارمیرود. معنا باختگی هم گفته اند . یک سوال اساسی ؛ معنا گریزی ازچی ؟ ازشعر؟ داستان ؟ مگرقراراست ما موضوعی تاریخی یا علمی یا تحقیقاتی یا معادلات ریاضی بنویسیم که نیاز به معنا یا نتیجه داشته باشیم ؟ معنا گریزترین متون همانا با معنا ترین متون هستند ازچند منظر . متن متن است یا خواننده دارد یا نه . یا به خواننده لذت دهد یا خیر یا ادبیات اقلیت است یا طیف وسیعی را جلب میکند یا نه . ادبیات به صورت عام درسرشت وذات خود ، چون ازصافی وچشمه ی تخیل ،عاطفه  احساس ،کلمه ، زیبائی و جهانی غیراز جهان موجود ، سیراب میشود ، درمسیروبسترتعالی خویش با مفاهیم واقعی از قبیل طبیعت ، دریا ، آسمان ، کوه ، جنگل و موجودات ، بویژه انسان ، کنش ها ، دریافت ها, ...ادامه مطلب

نقش زبان و راوی : در"جهان داستان"راوی ، داستانی را برای خواننده ، نقل ، شرح ، روایت و یا انشاء می کند . این روایت ، می تواند در زمانهای گوناگون و با ضمیرها و زاویه دید های مختلف و متعدد ، بیان و نوشته شود . این راوی ، هدایت متن و چگونگی انتقال متن را به خواننده بازبین وسامان می دهد . درحقیقت راوی نف, ...ادامه مطلب

یادداشتی برداستان "رازخانه شکیب "  - اختصاصی چوک*نوشته : مائده مرتضوی  راز خانه شکیب اولین داستان از مجموعه‌ای به همین نام است که امسال در فهرست نامزدهای مجموعه داستان برگزیده جلال آل احمد قرار گرفت. داستان با زاویه دید دانای کل روایت می‌شود و صدای نویسنده را در مدت روایت می‌شنویم. داستان شروعی درخش, ...ادامه مطلب

   فرم و معنادرجهان داستان فرم وتخیل ،جهان بینی وهستی نگری متن ومولف است به جان وجهان . فرم هم افشاگروهم عریان کننده وهم سازنده ی جهان داستان است . فرم وشگردهای داستانی اگردرنهایت به معنا ختم نشود درحقیقت فرمی ست مصنوعی ومهندسی شده که ، توان فرجام معنائی را ندارد . به عبارت دیگر ، اگرفرم بارمعنائی نداشته باشد والزاما به معنای ِمتن  ، هستی ندهد دیگرفرم نیست . پس،هیچ متن ِصاحب ِفرم ،بی معنا نیست  ، اگرفرم ، فرم باشد باید هم سازنده ی معنا و هم عریان کننده جهان بینی متن باشد . انسان جهان را فرمی میبیند . یعنی تمام جنبشهای فکری و اندیش ورز ِبشری ، درنهایت فر,فرم معنادار,فرم و معنا در معماری ...ادامه مطلب