نگاه امروز

سخنی با نقد و منتقد نقد چیست ومنتقد کیست ؟ آیا نظریه ها وتئوری ها ودرسنامه های ادبی منتشره و ترجمه ای وتحصیلات اکادمیک مرتبط ،درحوزه ی نقد،کاربرددارد؟ قطعاّ جواب منفی نیست.ما نیازمند کرسی ادبیات معاصر و نقد ونظریه ادبی دردانشگاهامان هستیم . اما اینها هم ،همه ی کار نیست . ونیز، بدان مقصود هم نیست که،هردرس خواننده ای تا سطح دکترا هم منتقد بی عیب و نقصی هست . درمورد مشخص ، درس خواننده های ادبی و اکادمیک،اشتباهات فاحشی درمورد شعر وادبیات معاصر درسنوات گذشته داشته اند که موید تفکرمحافظه کارانه و ناقص ودید محدود همین دانشگاهیان چه درمورد نیما وهدایت وشاملو وعلوی وچوبک ،ساعدی وگلشیری ...بوده است . بعضاّ دیده شده منتقدی صاحب کرسی و مسلط به زبان دوم درشناحت توللی و نادرپور با شاملو و فروغ ورویائی جانب دونفراول را گرفته اند . ویا درشناخت زبان فروغ با اخوان و آتشی به بی راهه رفته . تازه اگر سروده های آتشی واخوان را قبول میکردند ودرسطح عزیزان، دکترحمیدی ودکترصورتگروعقاب دکترخانلری باقی نمی ماندند .گفتیم نقد چیست و منتقد کیست ؟ برای بررسی ونقد یک متن ادبی نیازمند فاکتورها ومولفه های زیادی هستیم که باید دید ونوشت ولحاظ کرد بدون به رخ کشیدن اندوخته ها واستناد به این یا آن نطریه پردازادبی وگاها درمبدا نقد شده ورد شده. نقد با تکیه بر نظریه های ادبی ساختارمند یعنی ماندن در زندان افراطی دیگران و فقدان خلاقانه ی منتقد،که علت وجودی ادبیات ، نفی جهان عینی وآفرینش جهان هنری است. نقدعیار ومحک وشناخت متن است ،بدون تقلیل و کاهش هستی متن . برعکس ، نقد باید برهستی متن بیفزاید و با ورود به عمق ولایه های پیدا وپنهان متن، درهستی متن، چیستی متن را دریابد و با وسعت نظربالا و با تکیه برچیستی ادبیات و اندوخته, ...ادامه مطلب

منتقد و متن خلاق ازمیان بعضی آثارادبی ، درحوزه ی شعروداستان ورمان ، گاهی به متونی برمی خوریم که ظاهرا درتعاریف سنتی و کلاسیک ، مدرن و پست مدرن نمی گنجد . به عبارت دیگر، ساختارشعرو داستان با هیچ کدام از تعریف نظریه های ادبی و پیش فرض های منتقدین هم خوانی نداردواصول اولیه از قبیل عناصرسازنده صورت شعر، مثل فرم ، موسیقی ، عاطفه وتصویر یا عناصرسازنده ی جهان داستان مثل شخصیت ، طرح ، درونمایه لحن وتعلیق درآنها رعایت نشده است. اما آن شعروداستان ما را جذب میکند و ازخوانش آن نه تنها لذت ، بلکه به تفکر، حسی غریب ولطیف وگاهی دامنه ی خیالمان به آنچنان دوردست ها میبرد که سرخوشانه اصلا نمی دانیم درچه زمان ومکانی هستیم . فضائی لایتناهی وروشن و رویا گونه ، برکه هائی مه آلود وسراسرسپید وشیری با رگه هائی ازانواع رنگ های برآمده ازطبیعت بکر با غباری کم رنگ ورنگ پریده ازخورشید ورویائی رنگین کمان گونه ازچهارفصل ، توامان دریک جا . غربی ها به این گونه آثارمی گویند :" زیبائی والا" ( BEAUTIFUL SUBLIME ) . ما شرقیان چه می گویم ؟ متن " فاخر" . نارسا نیست ؟ زیبائی غریب ؟ زیبا وبا شکوه ؟ منیاتوری بدیع ؟ زیبا و بی بدیل ؟ زیبا ورشک انگیز ؟ ... تحقیقا این متن مطابق با بوطقیای ارسطوئی نیست . ازطرفی جان وجهان متن ، جهان مستمرِجهان مستمرنیست . ازطرفی متن ضد ارسطوئی هم نیست چون متن ضد ارسطوئی تعریف دیگری دارد. این متن بسان آذرگشسب ، ارتزین گونه ، به قول شاملوهیجان درجان ، لبریخته درجان آدمی ، به تعریف رویائی ، خود را تحمیل کرده برمحیط ارتدوکس واکادمیک و دانش نظریه های ادبی . با متن چه باید کرد ؟ سکوت ؟ تخریب ونقد رادیکال ؟ البته که متن اونگارد است و نگاهی نو وغیرمعمول به جان وجهان وهستی دارد . بارها گفته شده , ...ادامه مطلب

نقد وخلاقیت منتقد ازمیان بعضی آثارادبی ، درحوزه ی شعروداستان ورمان ، گاهی به متونی برمی خوریم که ظاهرا درتعاریف سنتی وکلاسیک ، مدرن وپست مدرن نمی گنجد . به عبارت دیگر، ساختارشعروداستان با هیچ کدام ازت, ...ادامه مطلب